ساخت دستگاه تصویربرداری سه بعدی برای مشاهده توزیع دارو در بدن حیوان

پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی تهران دستگاهی را برای تست دارو در فاز حیوانی عرضه کردند که با تصویربرداری سه بعدی امکان مشاهده توزیع دارو در بدن حیوان را فراهم کرده است و امیدوارند با دریافت استاندارد اروپا بتوانند این دستگاه را تجاری سازی کنند.

دکتر صدیقه مرجانه حجازی مجری طرح، عنوان دستگاه طراحی شده را دستگاه برش نگار فلئورسنت مولکولی ذکر کرد و گفت: این دستگاه به منظور بررسی توزیع داروها و مواد دارویی و تشخیص اولیه سرطان در نمونه‌های حیوانی طراحی و ساخته شده است.

وی درباره عملکرد این دستگاه خاطرنشان کرد: این دستگاه از بخش‌های الکترونیکی و مکانیکی تشکیل شده است. حیوان مورد نظر پس از بیهوشی وارد دستگاه می‌شود و با تزریق دارو به بدن حیوان، فیلتر چرخان دستگاه حول حیوان به گردش در می‌آید و با گرفتن تصاویر سه بعدی نحوه توزیع دارو در بدن حیوان را نشان می‌هد.

حجازی با تاکید بر این که سیستم تصویربرداری این دستگاه شامل سه لیزر ۴۷۳ نانومتر، ۵۳۲ نانومتر و ۷۶۹ نانومتر با توان خروجی ۲۰ میلیمتر است، ادامه داد: لیزرهای به کار رفته از نوع لیزر دیودی است و به گونه‌ای قرار داده شده‌اند که پرتو لیزر مادون قرمز عمود بر امتداد تابش پرتوهای لیزر ۴۷۳ و ۵۳۳ نانومتر تابش می‌شود.

وی با بیان این که پرتوهای لیزر از فیلترهای دایکرویک دستگاه عبور می‌کنند، اضافه کرد: استفاده از فیلترهای دایکرویک باعث انطباق امتداد پرتوهای تابشی اعم از پرتو آبی، سبز و مادون قرمز بر یکدیگر می‌شود و پرتو لیزر ایجاد شده توسط آینه‌های ۴۵ درجه بازتاب شده تا توسط اسکنر مکانیکی تحت تابش قرار گیرد.

مجری طرح با تاکید بر این که دستگاه برش نگار فلئورسنت دستگاه توموگرافی است، توضیح داد: این دستگاه به صورت لایه لایه با استفاده از لیزر اقدام به تصویربرداری از اندام حیوان می‌کند. وی همچنین یادآور شد: تصاویر مورد نظر با نشاندار کردن حیوان با ماده فلوئورسنت به دست می‌آید.

حجازی با تاکید بر این که دستگاه ساخته شده از نوع تجهیزات پیش بالینی و آزمایشگاهی است، اظهار داشت: زمانی که قرار است دارویی به بازار عرضه شود برای تست عملکرد آن نیاز به انجام یکسری آزمایشاتی در فاز حیوانی است که این تست‌ها از طریق این دستگاه قابل اجراست. وی تاکید کرد: علاوه بر آن این دستگاه قابل استفاده برای محققان حوزه‌های علوم پایه، بیوشیمی و ایمونولوژی نیز خواهد بود.

این محقق ادامه داد: دستگاه طراحی شده برای حیوانات کوچک در حد موش آزمایشگاهی (Rat) قابل استفاده است و حیواناتی چون خرگوش در این دستگاه قابل استفاده نخواهد بود. حجازی از انجام مذاکراتی برای تجاری سازی این دستگاه خبر داد و یادآور شد: دستگاه برش فلئورسنت که در شرکت تجهیز آفرینان نوری پارسه ساخته شده است، موفق به کسب مدرک CE (استاندارد اروپا) و ثبت اختراع جهانی شده است. این دستگاه در بیستمین جشنواره تحقیقات علوم پزشکی رازی رتبه سوم را از آن خود کرد.